Polityka energetyczna Polski do 2030 roku

Początek polskich planów związanych z energetyką jądrową zawiera się w dokumencie Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (PEP 2030). Dokument ten zawiera plany dotyczące całej energetyki, ale zawiera również fragmenty dotyczące bezpośrednio sektora energetyki jądrowej. W planach znajdują się informacje o dywersyfikacji nośników energii pierwotnej i technologii wytwarzania energii w tym technologii jądrowej. Plan zawierał również bardziej sprecyzowane cele jak wybudowanie 2 elektrowni jądrowych po 2020 roku. Bezpośrednio z tego dokumentu wynikał później wdrożony Program Polskiej Energetyki Jądrowej.

Program Polskiej Energetyki Jądrowej

Program Polskiej Energetyki Jądrowej jest pierwszym kompleksowym dokumentem odnoszącym się do energetyki jądrowej w Polsce. Przedstawia zakres i strukturę organizacji działań, jakie należy podjąć, aby wdrożyć energetykę jądrową, zapewnić bezpieczną i efektywną eksploatację obiektów energetyki jądrowej, ich likwidację po zakończeniu okresu eksploatacji oraz zapewnić bezpieczeństwo postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi. Dla wdrożenia energetyki jądrowej w Polsce konieczna będzie budowa prawie całej infrastruktury technicznej niezbędnej dla rozwoju i funkcjonowania energetyki jądrowej (prawnej, organizacyjnej, instytucjonalnej, zaplecza naukowo-badawczego, systemu szkolenia kadr).

PPEJ określa zakres i strukturę organizacji działań niezbędnych do wdrożenia energetyki jądrowej. Okres obowiązywania Programu określa się na lata 2011-2030. Koszty realizacji Programu zostały oszacowane do końca realizacji l głównego etapu – uruchomienia pierwszej elektrowni jądrowej. Przewiduje się przeprowadzanie aktualizacji Programu co 4 lata, co pozwoli także na weryfikację danych o kosztach potrzebnych do jego realizacji.

Celem głównym Programu jest wdrożenie w Polsce energetyki jądrowej, co przyczyni się do zapewnienia dostaw odpowiedniej ilości energii elektrycznej po rozsądnych cenach przy równoczesnym zachowaniu wymagań ochrony środowiska. Cel ten realizowany będzie za pomocą szeregu działań opisanych w Programie.

Harmonogram

• 2010 r. – opracowanie przez Ministerstwo Gospodarki projektu PPEJ i wykonanie przez MG prognozy oddziaływania na środowisko, przeprowadzenie konsultacji społecznych projektu PPEJ z ok. 100 podmiotami krajowymi
• 30 grudnia 2010 roku – 31 marca 2011 roku – formalne konsultacje społeczne prognozy oddziaływania na środowisko projektu (otrzymano uwagi ok. 300 instytucji w kraju)
• 18 lipca 2011 – rozpoczęcie konsultacji transgranicznych Prognozy i Programu z Litwą, Szwecją, Danią, Niemcami, Austrią, Czechami, Słowacją i Finlandią. Polska przekazała zainteresowanym państwom przetłumaczoną część dokumentu i prognozy oddziaływania na środowisko umożliwiające ocenę potencjalnych oddziaływań
• Lipiec – grudzień 2012 r. – spotkania na poziomie eksperckim ze Słowacją, Austrią, Niemcami
  i Danią.
• Maj 2013 r. – formalne zakończenie procesu konsultacji transgranicznych podpisaniem protokołu z konsultacji z Austrią
• 3 lipca 2013 r. – skierowanie projektu PPEJ pod obrady Międzyresortowego Zespołu
  ds. Realizacji Polityki Energetycznej Polski do roku 2030
• 9 lipca 2013 r. – omówienie projektu PPEJ na posiedzeniu Zespołu
• 17 lipca – 20 sierpnia 2013 r. – uzgodnienia projektu PPEJ z jego członkami
• 11 października 2013 r. – kierownictwo Ministerstwa Gospodarki przyjęło projekt Programu Polskiej Energetyki Jądrowej
• 9 stycznia 2014 r. – projekt PPEJ został przyjęty przez Komitet Stały Rady Ministrów

Główne podmioty

• W realizację PPEJ są zaangażowane trzy główne podmioty:
• Ministerstwo Gospodarki jako promotor – zajmuje się koordynacją i promocją projektu PPEJ oraz wykorzystaniem energii jądrowej na potrzeby społeczno-gospodarcze kraju
• PGE jako inwestor – zapewnia organizację środków finansowych na budowę elektrowni jądrowej oraz organizację budowy i eksploatacji obiektu
• Państwowa Agencja Atomistyki jako regulator – sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem obiektów jądrowych i działalnością w nich prowadzoną, prowadzi kontrolę i ocenę bezpieczeństwa, wydaje zezwolenia i ewentualne sankcje

Pełnomocnika Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej

Zadania Pełnomocnika określone w Uchwale Rady Ministrów z dn. 13 stycznia 2009 r. w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej:

1. Przygotowanie i przedstawienie Radzie Ministrów projektu Programu polskiej energetyki jądrowej (PEJ), który określać będzie liczbę, wielkość i możliwe lokalizacje elektrowni jądrowych.
2. Współpraca z Polską Grupą Energetyczną S.A. przy opracowywaniu i wdrażaniu programu (PEJ).

Ponadto, w świetle Zarządzenia Ministra Gospodarki nr 29 z dn. 23 października 2009 r. w sprawie podziału pracy w Kierownictwie Ministerstwa Gospodarki, do zakresu czynności Pełnomocnika należały w szczególności:

1. Realizacja zadań związanych z sektorem energetyki jądrowej.
2. Określanie kierunków pracy i zadań w zakresie spraw dotyczących działu administracji rządowej gospodarka dla Departamentu Energii Jądrowej.
3. Podejmowanie decyzji oraz podpisywanie dokumentów i decyzji z upoważnienia Ministra Gospodarki w ramach posiadanych upoważnień i pełnomocnictw, z wyłączeniem aktów wykonawczych do ustaw.

Po ustąpieniu pełnomocnik rządu ds. polskiej energetyki jądrowej 11 kwietnia 2014 r. rolę nadzoru na realizacją postanowień PPEJ i rozwoju energetyki jądrowej pełnił Minister Gospodarki oraz po przekształceniach powołany 1 grudnia 2015 r. Minister Energii Krzysztof Tchórzewski. W Ministerstwie Energetyki powstał dodatkowo wyspecjalizowany Departament Energii Jądrowej.

PGE EJ 1 Sp. z o.o.

PGE EJ 1 Sp. z o.o. jest spółką celową, która odpowiada za bezpośrednie przygotowanie i realizację procesu inwestycyjnego budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej o mocy ok. 3000 MWe, w tym m.in. uzyskanie stosownych decyzji lokalizacyjnych i środowiskowych w oparciu o przeprowadzone badania lokalizacyjne i środowiskowe, przeprowadzenie postępowania zintegrowanego, budowę i późniejszą eksploatację elektrowni po wcześniejszym uzyskaniu wszelkich niezbędnych decyzji, zezwoleń i pozwoleń warunkujących bezpieczną budowę i eksploatację pierwszej polskiej elektrowni jądrowej.

Firma została zarejestrowana w 28 stycznia 2010 r. jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

We wrześniu 2014 r. podpisana została umowa wspólników, na mocy której ENEA, KGHM Polska Miedź oraz TAURON Polska Energia odkupią od PGE Polskiej Grupy Energetycznej po 10 proc. (łącznie 30 proc.) udziałów w spółce PGE EJ 1.

15.04.2015 r. Enea, KGHM Polska Miedź oraz Tauron zawarły umowę kupna od PGE Polskiej Grupy Energetycznej udziałów PGE EJ 1. W związku z zawarciem umowy Enea, KGHM i Tauron nabyły od PGE po 10 proc. udziałów w PGE EJ 1 i zapłaciły za nie po 16 mln zł.

Wybór lokalizacji

PGE EJ 1 prowadzi badania i analizy na trzech potencjalnych lokalizacjach pierwszej polskiej elektrowni jądrowej: lokalizacji „Choczewo” i „Lubiatowo-Kopalino” (gmina Choczewo) oraz lokalizacji „Żarnowiec” (gminy Gniewino i Krokowa) w województwie pomorskim.

Badania mają za zadanie potwierdzenie, że dana potencjalna lokalizacja będzie odpowiednia dla elektrowni jądrowej z punktu widzenia środowiska oraz z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego.

W lutym 2013 r. PGE EJ 1 podpisała umowę z konsorcjum WorleyParsons Nuclear Services JSC, WorleyParsons International Inc., WorleyParsons Group Inc. na wykonanie badań środowiska, badania lokalizacji oraz usług związanych z uzyskaniem pozwoleń i uprawnień niezbędnych w procesie inwestycyjnym związanym z budową p elektrowni.

22.12.2014 r. PGE EJ 1 rozwiązała umowę z WorleyParsons. Głównym powodem decyzji było niedotrzymywanie przez firmę zobowiązań wynikających z kontraktu i nieterminowej realizacji prac wskazanych w umowie. PGE EJ 1 zapowiedziała, że będzie kontynuować badania lokalizacyjne i środowiskowe w oparciu o zasoby GK PGE oraz przy współpracy m.in. z krajowymi podwykonawcami już zaangażowanymi w projekt.

Inżynier kontraktu oraz postępowanie zintegrowane

We wrześniu 2014 roku Spółka podpisała umowę z Inżynierem Kontraktu – firmą AMEC Nuclear UK Ltd.

Inżynier Kontraktu wspierać będzie organizację Inwestora (PGE EJ 1)  w przygotowaniu i realizacji projektu budowy elektrowni jądrowej. Wybrany wykonawca wspierać będzie Spółkę w szczególności w realizacji zadań i wypełnianiu obowiązków w stosunku do dostawcy technologii reaktora/głównego wykonawcy EPC (Engineering Procurement Construction) oraz pozostałych wykonawców kluczowych prac.

Inżynier Kontraktu wspierać będzie PGE EJ 1 w przygotowaniu i przeprowadzeniu  tzw. postępowania zintegrowanego, łączącego kluczowe elementy projektu.

Podpisana umowa podzielona została na zakres podstawowy oraz zakres opcjonalny i obejmuje okres co najmniej dziesięciu lat. Wykonanie zakresu podstawowego planowane jest do czasu rozstrzygnięcia postępowania zintegrowanego, które połączy w jednym przetargu kluczowe elementy projektu jądrowego, m.in. wybór technologii i sposób finansowania. Poszczególne usługi będą zlecane w ramach umowy odrębnymi Upoważnieniami w miarę postępu prac w projekcie. Wartość umowy to 1 327 978 177,52 zł netto, w tym cena za zakres podstawowy: 204 601 176,23 zł netto, a cena za zakres opcjonalny: 1 123 377 001,29 zł netto.

W marcu 2013 r. polski projekt jądrowy został pozytywnie oceniony przez ekspertów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu w ramach przeprowadzonej misji INIR.

27.11.2015 r. Uczestnikami w postępowaniu zintegrowanym, które ma wyłonić dostawcę technologii dla elektrowni są: Westinghouse, GE Hitachi, Electricite de France / Areva, koreański KEPCO oraz kanadyjski SNC-Lavalin Nuclear Inc.

Plany na przyszłość

28.09.2015 r. PGE EJ1 wysłała do potencjalnych wykonawców tzw. formularze deklaracji. Rozesłanie zaproszeń do udziału w postępowaniu zintegrowanym planowane jest na przełom lat 2015/16. Postępowanie zintegrowane powinno zakończyć się w 2019 roku, wtedy też planowane jest uzyskanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych i decyzji o ustaleniu lokalizacji, a także decyzji zasadniczej dla budowy EJ. W pierwszym kwartale 2016 roku planowane jest rozpoczęcie badań lokalizacyjnych i środowiskowych w pełnym zakresie. W 2017 roku nastąpić ma wskazanie preferowanej lokalizacji, a także przygotowanie pełnego SIWZ w postępowaniu zintegrowanym. Warto zauważyć, że w porównaniu z planami zawartymi w PEP 2030 mówiących o budowie 2 elektrowni po 2020 roku plany zawarte w Polskim Planie Energetyki Jądrowej są opóźnione dodatkowo na ich realizacja może spowodować dalsze opóźnienia.

Źródła:

1. http://www.paa.gov.pl/
2. http://www.pgeej1.pl/
3. http://www.cire.pl/
4. http://www.elektrownia-jadrowa.pl/

Proces inwestycyjny w energetyce jądrowej cechuje się długim okresem trwania i wysokim stopniem złożoności. Typowo, okres projektowania i budowy elektrowni jądrowej zajmuje około 10 lat i zależy głównie od wykorzystywanej technologii, stanu prawnego i specyfiki prowadzenia inwestycji w danym państwie. Długość trwania inwestycji jest również pochodną konkretnej realizacji, w określonej lokalizacji i technologii. Przykładowo nieprzewidziane problemy środowiskowe, społeczne lub kłopoty z dostawą urządzeń mogą znacząco wydłużyć okres potrzebny do oddania obiektu. Z tego powodu, szczególnie ważna w przypadku elektrowni jądrowej jest faza przygotowania inwestycji. Błędy w tym etapie mogą skutkować znacznym przedłużeniem budowy i wzrostem kosztów.

W Polsce nie przeprowadzono jeszcze dotąd pełnego procesu inwestycyjnego w elektrownię jądrową. Pomimo dużego stopnia zaawansowania budowy w Żarnowcu zarzucono projekt, a wszelkie zmiany, które zaszły przez od tamtej pory, zarówno w samej gospodarce, ustawodawstwie, systemie finansowania inwestycji i w technologii jądrowej, wymuszają prowadzenie pełnego procesu przygotowań do budowy „od zera”. 13 stycznia 2009 roku Rada Ministrów podjęła zatem uchwałę nr 4/2009 w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej. Wszelkie działania prowadzące do powstania elektrowni jądrowej w Polsce muszą być zgodne z ustawodawstwem krajowym, a ponadto z zapisami prawa międzynarodowego, unijnego oraz z zaleceniami MAEA.

W Programie Polskiej Energetyki Jądrowej wymagane działania zostały podzielone na 4 główne etapy, z których każdy składa się z zadań rozłożonych na administrację rządową i inwestora.  Pierwotnie planowana data zakończenia budowy pierwszej elektrowni jądrowej została ustalona na 2020 rok. Z uwagi na opóźnienia w początkowych fazach przygotowania inwestycji, termin ten nie zostanie dotrzymany. W ostatnim, opublikowanym w PPEJ harmonogramie, zakłada się rozruch pierwszego bloku do 2024 r., ukończenie pierwszej elektrowni jądrowej do 2030 r. oraz zakończenie budowy drugiej elektrowni jądrowej do 2035 r. W tabeli nr 1 przedstawiono szczegółowo etapy procesu inwestycyjnego, poszczególne działania leżące po stronie administracji rządowej i inwestora, w podziale na poszczególne etapy.

Tabela 1. Etapy procesu inwestycyjnego i podział działań.

* – gwiazdką oznaczono działania rozłożone na kilka etapów

Projekt polskiej elektrowni jądrowej znajduje się obecnie na etapie II.  Kamienie milowe wskazane przez PGE EJ 1 w 2015 r. na najbliższe lata to:

• 2016 – rozpoczęcie badań lokalizacji w pełnym zakresie
• 2017 – wskazanie preferowanej lokalizacji i rozpoczęcie opracowywania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko oraz raportu lokalizacyjnego
• 2018 – uzyskanie ogólnej opinii Prezesa PAA dotyczącej planowanych rozwiązań organizacyjno-technicznych

2019 – rozstrzygnięcie postępowania zintegrowanego, uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji i uzyskanie decyzji zasadniczej.

Bibliografia:

1. Portal nuclear.pl Więcej niż energetyka jądrowa, „Harmonogram działań” (dostęp 29.05.2016) http://www.nuclear.pl/polska,harmonogram,harmonogram-dzialan-programu-polskiej-energetyki-jadrowej.html
2. PGE EJ1 Sp. z o. o. Oświadczenie dotyczące harmonogramu projektu przygotowania budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej (dostęp 29.05.2016) http://www.pgeej1.pl/aktualnosci/oswiadczenie-dotyczace-harmonogramu-projektu-przygotowania-budowy-pierwszej-polskiej-elektrowni-jadrowej

Polski program energetyki jądrowej sięga jeszcze lat 50 XX wieku. W roku 1956 utworzono urząd Pełnomocnika Rządu ds. Wykorzystania Energii Jądrowej, który działał do roku 1973, kiedy to został zastąpiony Urzędem Energii Atomowej. Planowano wówczas budowę eksperymentalnej elektrowni nad Narwią i Bugiem. Kolejne lata przynosiły kolejne plany. I tak w 1975 planowano, że w roku milenijnym w polskich elektrowniach jądrowych  będzie zainstalowanych ok. 30 GW mocy elektrycznej, a przecież takiej mocy nie wytworzy pojedyncza siłownia. Powszechnie znana jest niedokończona budowa w Żarnowcu w latach 1982-90. Decyzja o budowie została podjęta już w 1972. W 1982 rozpoczęto prace ziemne, a 4 września 1990 roku nigdy nieukończona budowa została wstrzymana. W 1987 ustanowiono również lokalizację drugiej elektrowni jądrowej Warta w Klempiczu, by 22 kwietnia 1989 prace ziemne zostały wstrzymane przez ministra transportu z powodu protestów społecznych. Oprócz dwóch wymienionych lokalizacji pojawiają się również inne, m.in. Skoki (EJ Karolewo) czy Bobrowniki  (EJ Kujawy). [2]

Niepowodzenie polskiego programu jądrowego XX wieku jest przykładem, jak ważny element tworzenia energetyki jądrowej stanowi społeczeństwo. Chociaż Rada Ministrów podjęła decyzję o zaniechaniu budowy siłowni nad jeziorem Żarnowieckim w oparciu o przesłanki

• zbędność [tej elektrowni] dla wewnętrznego bilansu energetycznego,
• [jej] wątpliwa rentowność w porównaniu do elektrowni konwencjonalnych,
• niejednoznaczność kwestii bezpieczeństwa – niezależnie od negatywnego nastawienia opinii publicznej, [1]

to nie można pominąć faktu, że na terenie budowy odbywały się liczne protesty. W szczególności falę strajków wywołała awaria elektrowni jądrowej w Czarnobylu 26 kwietnia 1986 roku. Protesty, w tym blokowanie transportu części wielkogabarytowych i głodówka, trwały do porzucenia budowy.

27 maja 1990 przeciwnicy budowy przeprowadzili nieformalny sondaż społeczny w gminach województwa gdańskiego. Odbył się on w trakcie wyborów do rad gmin, jednak, ze względu na brak zgody Generalnego Komisarza Wyborczego, poza lokalami wyborczymi i bez udziału członków komisji wyborczej. Według organizatorów w głosowaniu wzięło udział 44,3% osób uprawnionych, z których 86,1% opowiedziało się przeciwko budowie elektrowni jądrowej. [1]

Niezależnie badania przedstawia Centrum Badań Opinii Społecznej CBOS. Pierwsze wykonano już w 1987. Na rysunkach przedstawiono zestawienie wyników badań opinii społecznej w różnych latach.

Dla roku 1989 możemy znaleźć pewną rozbieżność pomiędzy deklarowanym wynikiem sondażu a badaniami przeprowadzonymi przez CBOS. Może on wynikać ze skali przeprowadzonych ankiet (CBOS były ogólnopolskie) oraz niepokrywania się preferencji osób, które zdecydowałyby się wziąć udział  w bardziej oficjalnym głosowaniu. Wśród osób potrafiących wyrazić swoje stanowisko w tej sprawie niecałe 70% okazuje się być przeciwnikami atomu.

Pod koniec lat 80 widzimy niskie poparcie dla elektrowni jądrowych. Jednocześnie aż jedna trzecia ankietowanych nie określiła jednoznacznego stanowiska w tej kwestii, a liczba przeciwników budowy nie przekroczyła 50% całości. Na początku XXI wieku aprobata  energii z atomu sukcesywnie wzrastała, by załamać się, co ciekawe, na krótko przed awarią w Fukushimie 11 marca 2011. Natomiast w pierwszych badaniach CBOS po tym zdarzeniu widać dodatkowo zdecydowany przyrost przeciwników budowy elektrowni jądrowej, przy zmniejszonej liczbie osób niezdecydowanych. W bezpośrednim pytaniu, czy wydarzenia w Japonii zmniejszyły zaufanie badanych do energetyki jądrowej, aż 58% osób udzieliła odpowiedzi pozytywnej, w tym 32 % ogółu zdecydowanie zgadza się z tym stwierdzeniem.

Z najnowszych badań społecznych (styczeń 2016) wynika, że zwolenników budowy elektrowni jądrowej przybyło o 3 punkty procentowe oraz zmniejszyła się o 2 punkty liczba zadeklarowanych przeciwników. Można wysnuć hipotezę, że opinia Polaków stabilizuje się po głośnych wydarzeniach w Fukushimie.

Dla pytania o budowę elektrowni jądrowej w pobliżu miejsca zamieszkania widać wahania o podobnych tendencjach, jednak przesuniętych w stronę niechęci takiej inwestycji. Widać, jak zadziałał tu syndrom „Not In My Back yard”.

Osoby, które jasno opowiadają się za lub przeciw budowie budowy elektrowni jądrowej w Polsce, zostały poproszone o uzasadnienie swojego stanowiska. Odpowiadając na pytanie otwarte, respondenci sami formułowali odpowiedzi, które następnie pracownicy CBOS pogrupowali  według klucza znaczeniowego. Odpowiedzi w badaniach nie sumują się do 100%, ponieważ ankietowani mogli wypisać kilka argumentów. Wyniki pochodzą z lat 1987, 1989 oraz 2006.

W latach 80 najwyżej jedna czwarta zwolenników budowy elektrowni jądrowej uważała ją za tanie źródło energii. W rzeczywistości w trakcie budowy siłowni w Żarnowcu nie było przesłanek, aby tak sądzić, w szczególności w jej końcowym etapie. Początkowe planowane koszty budowy pierwszego etapu wynosiły 550 mld zł, natomiast w sierpniu 1990 przy zaawansowaniu finansowym do 40% poniesione koszty szacowano już na 500 mln USD [1]. Warto zauważyć, że były to czasy 600% inflacji, a dolar amerykański kosztował niemal 10 000 zł. Jednoznaczne ustalenie kosztów poniesionych z budową EJ w Żarnowcu jest dziś właściwie niemożliwe. Niektórzy badani w 1989 uważali, że wydano wystarczająco dużo pieniędzy, aby nie wycofywać się z projektu.

W 2006 roku do dwóch piątych wzrósł ułamek zwolenników energii atomowej, widzących ją ekonomicznie opłacalną. Aż 26 punktów procentowych (z 58 do 28) względem roku 1989 stracił w ostatnim badaniu argument wyczerpywania się surowców nieodnawialnych. Być może wynika to z coraz powszechniej stosowanych odnawialnych źródeł energii lub otwarciem rynku na zagraniczne surowce. Również tylko jedna dziesiąta zamiast jednej piątej z 1989 i jednej czwartej z 1987 zwolenników zwraca uwagę na potrzebę rozwoju technologicznego. Jak widać, energia jądrowa nie jest już dłużej luksusem krajów rozwiniętych.

Natomiast nowym argumentem pojawiającym się w XXI wieku, 20 lat po wydarzeniu w elektrowni czarnobylskiej i na 5 lat przed awarią w Fukushimie jest bezpieczeństwo i bezawaryjność technologii jądrowych. Entuzjaści atomu przytaczają również po raz pierwszy możliwość uniezależnienia się od innych krajów i powstanie nowych miejsc pracy – kolejno 5% i 3% zwolenników.  [4 – str. 7]

Przeciwnicy budowy elektrowni jądrowej w Polsce podają argumenty przede wszystkim związane z zagrożeniem awarią, troską o zdrowie i środowisko oraz nieufnością do technologii i ogólnie strachem, że cokolwiek mogłoby pójść nie tak. W badaniach zrealizowanych niedługo po awarii w Czarnobylu 32% respondentów uzasadniało nią swoją niechęć do atomu. Ułamek ten spadał, aby w 2006 roku wynieść 13%. W tym samym czasie wzrósł odsetek osób obawiających się ogólnie awarii jądrowej, bez skojarzenia z konkretnym przypadkiem, z 20% do 30% oraz osób odczuwających nieokreślony strach, niechęć (z 3% do 22%). Być może ankietowani w 2006 roku nie umieli znaleźć bliskiego realnego argumentu usprawiedliwiającego ich silne poczucie niepokoju w przeciwieństwie do respondentów w rok po awarii w Czarnobylu. Równie często udzielane odpowiedzi dotyczyły obawy o życie i zdrowie ludzi (kolejno 28%, 22% i 26% w 1987, 1989 i 2006 roku) oraz zagrożenia dla środowiska naturalnego (odpowiednio 21% 19% i 22%). W tych przypadkach jednak respondenci również często nie umieli określić, czy chodzi o zagrożenie w trakcie incydentów czy też normalnej eksploatacji. Padały odpowiedzi, że energia jądrowa wywołuje choroby, a nawet – że może przynieść „zagładę ludzkości” oraz  „niszczy życie na Ziemi” [5-str.9]. Wśród udzielanych odpowiedzi mają również swój kilkuprocentowy udział argument o braku możliwości technicznych (spadek z 9% na 4% w 2006 roku) oraz czynniki gospodarcze, np. brak pieniędzy lub zamykanie kopalń (spadek z 8% do 1%). Ten ostatni wynik ciekawie współgra z coraz większymi problemami w polskim górnictwie i niepokojami w społeczności utrzymującej się z tego źródła oraz wspomnianą już tendencją ogółu Polaków do negatywnego postrzegania energii pozyskiwanej z węgla. Pojawia się również argument o możliwości pozyskania energii elektrycznej z innych źródeł z poparciem kolejno 7%, 8% i 5%. Ciężko określić na pewno, ale zapewne w latach osiemdziesiątych alternatywę uważało społeczeństwo energetykę węglową, ewentualnie gazową. W wieku XXI natomiast coraz silniejszą pozycję zyskują odnawialne źródła energii, chociaż w 2006 roku nie wydawała się ona znacząca. Inne podawane przez respondentów powody dotyczyły wątpliwości co do lokalizacji i perspektywiczności tej technologii oraz obawa przed atakiem terrorystycznym lub konfliktem międzynarodowym.

 W raportach CBOS często pojawia się też komentarz, że kobiety, osoby starsze, gorzej wykształcone, mieszkające na wsi lub w małych miasteczkach oraz te o niższych zarobkach i gorzej oceniające swoją sytuację materialną częściej opowiadają się przeciwko energii atomowej. Według badań w styczniu 2016 roku aż 51% mężczyzn opowiedziało się za budową atomowych mocy wytwórczych, a kobiet – zaledwie 27% [6 – str. 14]. Co ciekawe w badaniach dotyczących innych gałęzi energetyki kobiety częściej nie potrafią objąć  jednoznacznego stanowiska.

 W ciągu ostatnich lat coraz więcej mówi się o konkurencyjnych względem energetyki jądrowej sposobach wytwarzania energii. Znaczenia nabierają odnawialne źródła energii, takie jak energetyka słoneczna, wiatrowa czy geotermalna. Coraz ciemniej rysuje się przyszłość polskiego górnictwa i obecnej w Polsce energetyki opartej w większości na węglu kamiennym i brunatnym. Duży wpływ na takie trendy mają decyzje Unii Europejskiej i forsowane przez nią dekarbonizacja sektora energetycznego oraz rozwój OZE.  Również czynniki gospodarcze, ekonomiczne, techniczne i społeczne nie pozostają bez wpływu na stan rzeczy. Zaliczają się do nich ceny surowców energetycznych, rentowność przemysłu wydobywczego, rozwój i systematycznie spadające koszty technologii pozyskiwania energii odnawialnej, świadomość zmian klimatycznych i poczucie odpowiedzialności za stan środowiska. Razem z upływającym czasem i faktycznymi zmianami w mixie energetycznym zmieniają się poglądy opinii publicznej. Badania CBOS obejmują różne zagadnienia związane z postrzeganiem poszczególnych gałęzi energetyki przez społeczeństwo oraz faworyzowane przez nich rozwiązania.

W grudniu 2015 ankietowani w badaniach CBOS [7-str. 2] zapytani zostali, na jakich źródłach powinien w ciągu 20-30 najbliższych lat opierać się system wytwarzania energii w Polsce – na krajowych zasobach węgla, czy też stopniowo należy od niego odchodzić. 61% respondentów opowiedziało się za poszukiwaniem alternatywy, natomiast 30 % – za pozostaniem przy energetyce węglowej. Jednocześnie na pytanie zadane w 2015 i następnie w 2016 roku [6 – str. 10], jakie źródła energii powinny być rozwijane – jedynie po 5% respondentów w obu badaniach odpowiedziało, że te nieodnawialne (w tym węgiel i paliwa jądrowe). W tym samym czasie z 42% do 50% wzrósł odsetek zwolenników rozwoju OZE oraz z 46 do 39% spadł ułamek osób opowiadających się za jednoczesnym rozwojem różnych technologii. Na pierwszy rzut oka liczba zwolenników energii nieodnawialnej wydaje się bardzo kontrastować w obu badaniach, jednak po chwili analizy, można zauważyć, że we wcześniej wspomnianym badaniu nie można było udzielić odpowiedzi ambiwalentnej, stąd też zwolennicy zrównoważonego mixu zmuszeni byli do wybrania odpowiedzi popierającej tylko jedną ścieżkę.

 Przy omawianiu znaczenia energii odnawialnej w przyszłym mixie energetycznym naszego kraju, nie można pominąć coraz popularniejszej kwestii prosumentów. Nawet do 22% respondentów w marcu 2016 roku [8 – str.8] rozważało budowę instalacji OZE w domu lub budynku gospodarczym. Niecałe trzy czwarte badanych brało pod uwagę produkcję ciepła na własne potrzeby i również sporo, bo niecała połowa badanych – produkcję elektryczności na własne potrzeby.

 Badania przeprowadzone w lutym 2016 roku [8 – str. 9] przedstawiały różne tezy, w jakim kierunku powinien iść rozwój elektroenergetyki w Polsce. Respondenci natomiast ustosunkowali się, jak bardzo zgadzają lub nie zgadzają się z danym stwierdzeniem. Pojęcie elektroenergetyka w badaniu podane było badanym jako wytwarzanie, przesył i dystrybucja energii elektrycznej. Konfrontacji z opinią publiczną zostały poddane tezy o konieczności rozwoju OZE, pozostaniu przy energetyce węglowej oraz budowie elektrowni jądrowej. Tezy można uznać za odrobinę tendencyjne, ponieważ zawierały uzasadnienia, które być może nie pokrywały się z opinią zwolenników rozwoju poszczególnych technologii. Mimo to wyniki w znacznym stopniu pokrywają się z wynikami innych ankiet. Tak więc aż 89% respondentów zdecydowanie lub raczej zgadza się  z potrzebą rozwoju OZE („co pozwoli na podwyższenie standardów czystego środowiska naturalnego w Polsce oraz na zwiększenie wpływu obywateli i społeczności lokalnych na decyzje dotyczące energetyki”). W mniejszym, choć nadal sporym, stopniu ankietowani uważają, że polski system elektroenergetyczny należy w głównej mierze oprzeć na węglu („ponieważ Polska posiada jego duże zasoby”).  Najmniej  popularnym źródłem energii (do 55% zwolenników) w oczach respondentów okazuje się być paliwo jądrowe („które pozwoli na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz na zwiększenie produkcji czystej energii w Polsce”).

 Jednak rozważając skłonności społeczne do konkretnych źródeł energii, można zadać sobie pytanie: dlaczego? Czy jest to kwestia przyzwyczajeń, strachu, czy racjonalnej oceny kosztów, możliwości uniezależnienia polskiej energetyki lub ograniczenia emisji zanieczyszczeń? Również podczas badań z lutego 2016 roku [6 -str.2] zadano sobie takie pytanie. Respondentów poproszono o ocenę kolejnych źródeł energii pod względem wydajności energetycznej (rozumianej jako relacja pomiędzy zużyciem źródła energii a ilością energii wytworzonej), kosztów wytwarzania energii (łącznie zmiennych oraz stałych), bezpieczeństwa (dla ludzi, środowiska oraz klimatu) i na końcu – perspektywiczności (przyjętej jako zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego).

I tak okazuje się, że opinia publiczna uważa paliwo jądrowe za wydajne, w miarę perspektywiczne, ale drogie i najbardziej niebezpieczne. Takie wyniki nie wydają się być szczególnie zaskakujące z racji tego, że produkcja energii elektrycznej w elektrowni jądrowej jest stabilna, paliwo jądrowe wydobywane w wielu krajach stabilnych politycznie, natomiast koszty wybudowania i późniejszej dekontaminacji elektrowni jądrowej wysokie (można doliczyć do tego ogromne pieniądze już wydane na kampanie społeczne i „przekupstwo” mieszkańców potencjalnej lokalizacji elektrowni). Również poczucie strachu przed awarią lub innymi incydentami znajduje swoje odzwierciedlenie w niskiej ocenie bezpieczeństwa tej technologii. Duży odsetek respondentów, większy niż przy ocenie pozostałych źródeł energii o ok. 10-15 punktów procentowych nie jest w stanie jednoznacznie opowiedzieć się przy ocenie danych aspektów.

W porównaniu z poprzednimi badaniami, przeprowadzonymi w lutym 2015 roku, zmniejszyło się przekonanie społeczeństwa o wydajności energetycznej paliw jądrowych, które jednak nadal w tej kategorii pozostają liderem. Zwiększyło się poczucie bezpieczeństwa, jeśli chodzi o atom. Jako ciekawostkę można podać, że dla energii elektrycznej wytwarzanej z węgla spadły oceny wszystkich aspektów w 2016 w porównaniu do 2015 [9 – str. 5]

Kolejnym istotnym aspektem w całościowej ocenie danego źródła wytwarzania energii jest ocena jego emisyjności, czy też wpływu na zmiany klimaty. Badania opublikowane w komunikacie CBOS [10 -str. 5] kwestią emisji dwutlenku węgla właśnie się zajmują, traktując go jako główny gaz cieplarniany i utożsamiając jego wysoką emisję z technologią nieprzyjazną klimatowi. Trochę szkoda, że badanie nie zwraca uwagi na technologie ogólnie przyjazne dla środowiska, zupełnie nie pytając, co respondenci sądzą o innych czynnikach, np. emisji tlenków siarki i azotu oraz pozostałych szkodliwych substancji do atmosfery i gleby (w tym rtęć i cez zawarte w paliwach kopalnych, pyły), czy zmianach w krajobrazie. W każdym razie wyniki tego badania i tak okazują całkiem ciekawe. Na jaw wychodzi, że Polacy nie odróżniają węgla kamiennego od brunatnego, uważając ten pierwszy częściej za bardzo szkodliwy dla klimatu (78% do 68% w 2016 roku). Znowu 15% respondentów zarówno w 2009, jak i 2016 roku uważało, że elektrownie jądrowe amitują duże ilości CO₂, podwyższając tym samym średnią globalną temperaturę. Wierząc w polskie społeczeństwo, wysunęłabym tezę, że ankietowani chcieli podkreślić swoją opinię o szkodliwości technologii jądrowych dla środowiska niekoniecznie poprzez emisję dwutlenku węgla. Co ciekawe 19% w 2009 i nawet 34% respondentów w 2016 roku odpowiedziało, że podczas produkcji energii elektrycznej z biopaliw nie jest wydzielane CO₂. Tu być może respondenci znowu wpadli w pułapkę pytania i mieli na myśli dużo krótszy niż w przypadku paliw kopalnych obieg węgla w przyrodzie. Niewielkie odsetki osób wskazujące na dużą emisję CO₂ przy wykorzystaniu energii słonecznej i wiatrowej mogło wziąć pod uwagę również proces budowy instalacji. Być może.

 W warunkach „zachodniego” demokratycznego ustroju ważną rolę w trakcie realizacji kosztownych i dużych inwestycji ma opinia publiczna, a jak okazuje się w badaniach, polskie społeczeństwo nie jest szczególnie przekonane do technologii jądrowych. Zauważyć można tu wahania zależne od światowych wydarzeń. Najmniejsze poparcie dla budowy elektrowni jądrowych w Polsce odnotowano zaraz po wydarzeniach w Czarnobylu i Fukushimie. Argumenty stojące za odrzuceniem jądrowej ścieżki energetyki często wyrażają strach, obawę przed negatywnymi konsekwencjami awarii lub samego istnienia elektrowni jądrowej.

Budowa ewentualnej elektrowni jądrowej powinna być apropobowana w określonym stopniu przez społeczeństwo, inaczej mogłoby dojść do protestów lub bojkotu, tak jak to miało przy budowie eletrowni w Żarnowcu lub w 1978 w Austrii, kiedy to po fali sprzeciwów wobec budowy elektrowni jądrowej w Zwentendorf w ogólnokrajowym referendum 50,5% głosujących wybrało opcję zarzucenia budowy oraz wpisania do konstytucji Austrii jej antunuklearn status.

Istotne jest w tym wszystkim, aby edukować społeczeństwo o realnych zagrożeniach i korzyściach związanych z produkcją energii z atomu, ale nie tylko. Zdaje się, że opinia publiczna przecenia dobry wpływ spalania biomasy na emisję CO₂ oraz nie docenia węgla kamiennego.

Bibliografia

1. Elektrownia jądrowa Żarnowiec 1982-1990, http://www.atom.edu.pl/index.php/ej-w-polsce/wczoraj/ej-zarnowiec.html (dostęp 25.05.2016)
2. Energetyka jądrowa w PRL – plany, http://www.atom.edu.pl/index.php/ej-w-polsce/wczoraj.html (dostęp 25.05.2016)
3. Badania CBOS BS/51/2013 „Polacy o energetyce jądrowej i gazie łupkowym”, opracowanie Krzysztof Pankowski
4. Badania CBOS BS/48/2011 „Energetyka jądrowa w Polsce – za czy przeciw” , opracowanie Natalia Hipsz
5. Badania CBOS BS/108/2006 „Opinie o budowie elektrowni jądrowych w Polsce a zagrożenia światowych kryzysem energetycznym”, opracowanie Joanna Lewandowska, Michał Wenzel
6. Badania CBOS nr 28/2016 „Polacy o przyszłości energetycznej kraju”, opracowanie Magdalena Gwiazda
7. Badania CBOS nr 167/2015 „Co dalej z polskim górnictwem węgla kamiennego”, opracowanie Barbara Badora
8. Badania CBOS nr 36/2016 „Polacy o oszczędzaniu energii i energetyce obywatelskiej”, opracowanie Magdalena Gwiazda
9. Badania CBOS nr 17/2015 „Kierunku rozwoju energetyki w Polsce. Opinie o źródłach energii i ich wykorzystaniu”, opracowanie Natalia Hipsz
10. Badania CBOS nr 37/2016 „Zmiany klimatu na tle innych zagrożeń cywilizacyjnych oraz świadomość źródeł globalnej emisji CO₂„, opracowanie Barbara Badora

W dniach 1 kwietnia – 31 maja przeprowadzono ankietę internetową dotyczącą opinii młodych Polaków na temat budowy elektrowni jądrowej w Polsce. Wśród ankietowanych przeważali ludzie młodzi, do 30. roku życia, ale znalazło się też parę osób nieco powyżej tej granicy. Na formularz odpowiadały osoby z całej Polski o różnych zainteresowaniach i kierunkach rozwoju. Poniżej zaprezentowano wyniki naszego nieformalnego badania społecznego.

Przeważająca liczba ankietowanych popiera budowę polskiej siłowni atomowej, jednakże duży wpływ na tę decyzję ma położenie elektrowni. Wraz ze zbliżaniem się placu budowy do miejsca zamieszkania ankietowanych rośnie niepokój i ilość negatywnych opinii. Polacy widzą konieczność budowy elektrowni jądrowej a przez to dywersyfikacje polskiej struktury energetycznej, lecz nie chcą by działo to się na ich podwórku. Największymi zwolennikami polskiego programu atomowego są mieszkańcy wsi i największych miast. Ludzie przyznający się do posiadania dużej wiedzy na temat energetyki jądrowej prawie w większości popierają budowę bloku jądrowego. Brak wiedzy natomiast skutkuje odpowiedziami pośrednimi, niezdecydowanymi lub negatywnymi. Ankietowani mają nadzieję na spadek cen energii i zabezpieczenie energetycznej przyszłości naszego kraju poprzez budowę elektrowni atomowej, jednocześnie największe obawy wiążą się ze składowaniem odpadów i ryzykiem awarii lub ataku terrorystycznego.

Energetyka jądrowa ma zarówno swoich przeciwników, jak i zwolenników. Wiele argumentów może przedstawiać za budową reaktorów, jak i przeciwko. W swojej historii przeżywała okresy rozkwitu i porzucenia. Jakie są aktualne trendy w budowie nowych reaktorów na świecie? Czy Polska przymierzając się do postawienia elektrowni jądrowej jest wyjątkiem? Przyjrzyjmy się bliżej, gdzie i jakie bloki jądrowe powstają na świecie. Wyniki okazują niezwykle interesujące.

W analizie nie uwzględniono bloków jądrowych uznawanych jako „w trakcie budowy” przez niektóre instytucje po dwa na Ukrainie (EJ Chmielnicki) oraz w Tajwanie.

Moc netto oznacza elektryczną moc netto (po odjęciu potrzeb własnych) wyrażoną w MW.

Generacja reaktorów opisana jako trudna do określenia dotyczy 5 z 6 budowanych w Indiach reaktorów, które ze względu na odosobniony rozwój technologii, nie mają bezpośredniego przełożenia na standardy zachodnie.

Parametry reaktorów zależą też od generacji, do której się zaliczają. Zobaczmy w jaki sposób. W Polsce planowana jest budowa elektrowni generacji 3 lub 3+. A jak wygląda to na świecie?

Polska wybrała już inżyniera kontraktu, jednak dopiero przed nią wybór dostawcy technologii. Z projektów jakiej narodowości najczęściej korzystają inwestorzy? Do dostawców amerykańskich zaliczają się GE Hitachi oraz Westinghouse Electric Company. Technologia francuska rozwija się za sprawą Arevy – również w Chinach część bloków budowanych jest na podstawie jej projektów z zastrzeżeniem praw intelektualnych. Z Rosji wywodzi się prężnie działający Atomstroyexport. Korea Południowa rozwinęła swój przemysł jądrowy dzięki Korea Electric Power Corporation (KEPCO). W Chinach nowe pomysły powstają w: China General Nuclear, China National Nuclear Corporation, Shanghai Nuclear Engineering Research and Design Institute (SNERDI). W Indiach po próbach jądrowych w 1974 i zaprzestaniu dostarczania zachodnich technologii atomowych, w dużej mierze na bazie kanadyjskich Kandu, powstał miejscowy program jądrowy. Obecni indyjscy gracze to: Larsen & Toubro (L&T), Hindustan Construction Company (HCC), Bharat Heavy Electricals Limited. Reaktor budowany w Argentynie siłami lokalnymi to niewielkie urządzenie badawcze opracowywane przez National Atomic Energy Commission (CNEA).

Spójrzmy jeszcze, jakie typy reaktorów powstają na świecie oraz Chinach, aktualnym jądrowym placu budowy.

Aktualizacja w dniu 27.07.2016.

Inwestycja Synthosu jest jednym z najbardziej prosperujących projektów w kwestii polskiej energetyki jądrowej. Spowodowane jest to głównie wyborem technologii na jaki zdecydowała się spółka, mianowicie postawieniem na mały reaktor modułowy. SMRy (Small Modular Reactor) są jednostkami klasyfikowanymi jako grupa o niewielkich gabarytach i mocach znamionowych sięgających 300 MWe. To właśnie te aspekty w głównej mierze spowodowały, że Synthos Green Energy (SGE) – oddział spółki Synthos, zajmujący się inwestycjami związanymi z ‘zielonymi’ źródłami energii zadecydował o zainwestowaniu w SMR.

Chcąc świadomie uruchomić proces wdrażania projektu, po sprecyzowaniu oczekiwań oraz zbadaniu ofert rynkowych, spółka podjęła decyzję o nawiązaniu współpracy z konsorcjum GE Hitachi Nuclear Energy (GEH). Jest to powstały w 2007 roku japońsko-amerykański sojusz nuklearny firm General Electric oraz Hitachi, zajmujący się budową, dostawą i serwisem reaktorów jądrowych.

Poniżej znajdują się poszczególne etapy pokazujące proces zaawansowania inwestycji:

• 5 września 2019 roku zostało zawarte pierwsze porozumienie między SGE a GEH oraz podjęto decyzję o wykorzystaniu nowoopracowywanego przez konsorcjum reaktora BWRX-300;
• 6 sierpnia 2020 roku, po podpisaniu stosownych umów, SGE został strategicznym partnerem GEH w zakresie rozwoju i budowy reaktora BWRX-300;
• W grudniu 2020 roku GEH złożył pierwszy raport przeglądu certyfikacyjnego reaktora (LTR). Był to krok przybliżający konsorcjum do komercjalizowania realizowanego projektu, gdyż zapoczątkował niezmiernie ważny proces licencjonowania reaktora BWRX-300 przez NRC (Amerykański Urząd Dozoru Jądrowego). Podczas tego procesu złożona dokumentacja badana jest pod kątem spełnienia wymagań bezpieczeństwa;
• Październik 2020 – SGE rozpoczęło rozmowy z Polską Agencją Atomistyki (PAA) przybliżając kwestię planowanego projektu. PAA jest organem decyzyjnym w kwestiach lokalizacji oraz budowy elektrowni nuklearnych na terenie Polski. Spółka złożyła dokumenty zawierające parametry techniczne reaktora, a następnie zwróciła się o jego zaopiniowanie. Po uzyskaniu stosownej oceny, nastąpi proces ubiegania się o pozwolenie na budowę BWRX-300;
• 1 grudnia 2020 roku GEH ogłosił, że NRC wystawiło końcową ocenę bezpieczeństwa dla pierwszego z czterech dostarczonych w ciągu roku przez konsorcjum raportów LTR. BWRX-300 został uznany jako prawidłowy pod kątem zastosowanych w nim uproszczeń konstrukcyjnych;
• Jednocześnie w grudniu 2020 roku, SGE otrzymało studium wykonalności projektu sporządzone przez amerykańską firmę energetyczną Excelon Generation. Studium obejmuje analizę kluczowych aspektów wdrażania technologii SMR – od kwestii kosztowych, poprzez politykę kadrową, problemy regulacyjne i bezpieczeństwa, po modele budowy i zagadnienia operacyjne oraz opłacalność inwestycji. Dokument ten wspomaga proces decyzyjny przedkładając stosownym organom obiektywne oraz racjonalne określenie mocnych i słabych stron projektu;

Biorąc pod uwagę cechy reaktorów SMR, poszczególne części oraz elementy konstruowane są w fabryce, a następnie modułowo transportowane i składane na docelowym miejscu eksploatowania. Pozwala to na dodatkowe oszczędzenie kosztów, czasu oraz miejsca, gdyż wszystkie urządzenia umieszczone są w jednej fabryce i nie muszą być przewożone na plac budowy. Pozwala to na stopniowe budowanie elektrowni jądrowych. Dzięki temu, wydłuża się czas na pozyskanie środków inwestycyjnych, a sama inwestycja jest szybciej wdrażana. Dodatkowo wykorzystywany jest efekt ekonomiczny produkcji seryjnej. Początkowe koszty kapitałowe są zmniejszone o około 60%, w stosunku do konwencjonalnych elektrowni jądrowych. Kolejną zaletą jest możliwość łączenia w jednostki o większych mocach. Prostota konstrukcji konstrukcyjna pozwala na swobodną wymianę części wyeksploatowanych, np. paliwa. Zważając na obecny trend odchodzenia od konwencjonalnych elektrowni na paliwo stałe istnieje możliwość zastępowania stopniowo demontowanych, wyeksploatowanych elektrowni opalanych węglem.

Jeżeli chodzi o sam zamysł technologiczny, SMR jest stosunkowo młody. W latach ’50 w trakcie dynamicznego rozwoju technicznego, który pozwolił na budowanie jednostek o coraz to większych mocach, nadal realizowane były projekty mniejszych reaktorów przeznaczonych do celów energetyki morskiej. Dzięki temu, uzyskano duże doświadczenie budowlane, eksploatacyjne i modernizacyjne, co skutkuje wysoko rozwiniętą technologią SMR.

Projektowany przez GEH reaktor BWRX-300, jest jednostką wodno-wrzącą o mocy 300 MWe, moderowaną i chłodzoną lekką wodą krążącą w cyrkulacji naturalnej. Posiada ona również pasywne systemy chłodzenia, które, podczas ewentualnej awarii, dzięki wykorzystaniu zjawiska kondensacji pary oraz sił grawitacji, pozwalają całkowicie ostudzić reaktor w przeciągu siedmiu dni bez ingerencji operatora. Szacuje się, że realizowana przez SGE inwestycja może zostać oddana wraz z początkiem 2033 roku.

Michał Sołowow – właściciel spółki Synthos – pierwszą swoją działalność inwestycyjną założył w 1990 roku. Od tamtego czasu, może poszczycić się udanymi inwestycjami takimi jak Barlinek, Cersaint, czy Synthos, który obecnie jest jedną z największych firm z branży chemicznej w Europie. Sołowow inwestuje w różne gałęzie biznesowe, w tym w odnawialne źródła energii. Mając na celu przyczynienie się do transformacji Polskiej energetyki, stawia farmy fotowoltaiczne w okolicach Oświęcimia oraz – jako pierwszy prywatny inwestor – decyduje się na wejście w energetykę jądrową.

Źródła:

https://nuclear.gepower.com/build-a-plant/products/nuclear-power-plants-overview/bwrx-300.

https://www.ge.com/news/press-releases/ge-hitachi-nuclear-energy-bwrx-300-small-modular-reactor-achieves-us-licensing.

https://biznesalert.pl/ge-hitachi-rozpoczelo-proces-licencjonowania-reaktora-bwrx-300-atom-smr/.

https://www.synthosgroup.com/grupa-synthos/grupa/synthos-green-energy.

https://nuclear.pl/wiadomosci,news,20121501,0,0.html.

https://finanse.wp.pl/michal-solowow-6148757018756737c.

https://biznesalert.pl/synthos-green-energy-atom-hitachi-nuclear-energy-ppa-atom-energetyka/.

https://www.cire.pl/item,208517,1,0,0,0,0,0,synthos-szuka-mozliwosci-rozwoju-smr-w-polsce.html.

https://www.world-nuclear.org/information-library/nuclear-fuel-cycle/nuclear-power-reactors/small-nuclear-power-reactors.aspx.

https://www.synthosgroup.com/grupa-synthos/grupa/synthos-green-energy.

https://businessinsider.com.pl/firmy/synthos-green-energy-michala-solowowa-coraz-blizej-atomu/p0r3nc3.